လူ႔ဘ၀ကို ရရွိလာၾကေသာ လူသားတိုင္းပင္ အသက္ရွည္လိုၾကသည္။ အသက္ရွည္ရာရွည္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားကို ရွာေဖြလိုက္နာၾကသည္။ အသက္ရွည္ရာရွည္ေၾကာင္း အစာအားဟာရမ်ားႏွင့္ ေဆး၀ါးမ်ားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ၾကသည္။
ဤသို႔ အသက္ရွည္လိုသည္မွာ သဘာ၀ပင္ ျဖစ္သည္။ အသက္ရွည္မွပင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ မိမိအက်ိဳးအတြက္လည္းေကာင္း။ အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ လည္းေကာင္း။ ႏွစ္ပရိေစၧာဒရွည္ၾကာစြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္။ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ားကို ေကာင္းစြာ အားပါးတရ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္။ လူ႔ဘ၀ တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္း လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကိုလည္း ေကာင္းစြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာသခင္၏ အသက္ရွည္ရာရွည္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားကို တင္ျပလိုပါသည္။ ဘုရားရွင္သည္ လူ႔ဘ၀၌ အသက္ရွည္ေၾကာင္းတရား ငါးပါးကို ပဥၥမအဂၤုတၱရပါဠိေတာ္ ဂိလာန၀ဂ္၌ ထုတ္ေဖာ္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
ဗုဒၶဘုရားရွင္က အသက္ရွည္စြာ ေနထိုင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ပထမအခ်က္မွာ
သပၸါယကာရီ ေဟာတိ=ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
ဆိုလိုရင္း အနက္အဓိပၸါယမွာ မိမိခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ မသင့္ေလ်ာ္ေသာ အစားအစာ၊ အေနအထိုင္၊ အေအးအပူ၊ ဥတုရာဦမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အစားအစာ၊ အေနအထိုင္၊ အေအးအပူ၊ ရာသီဥတုမ်ားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ ျပဳလုပ္ ေနထိုင္ရမည္ဟူ၍ ဆိုလိုသည္။
ထို႔ေနာက္ ဘုရားရွင္က ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ႔
သပၸါယမတၱံ ဇာနာတိ=ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
ဆိုလိုရင္း အနက္အဓိပၸါယ္မွာ=သင့္ေလ်ာ္ေသာ အစားအစာ၊ အေနအထိုင္၊ အေအးအပူ၊ ဥတုရာသီမ်ားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ျပဳလုပ္ရာတြင္လည္း မိမိခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ မွ်တရံု အတိုင္းအရွည္ပမာဏကို သိ၍ မီွ၀ဲသံုးေဆာင္ ျပဳလုပ္ေနထိုင္ရမည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ တတိယအခ်က္အေနျဖင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္က ပရိဏတေဘာဇီ စ ေဟာတိ=ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
ဆိုလိုရင္း အနက္အဓိပၸါယ္မွာ=အစားအစာမ်ားကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ေသာအခါ ေၾကခဲက်က္ခဲေသာ အစာၾကမ္းမ်ားကို ေရွာင္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္၍ ေၾကလြတ္က်က္လြယ္ေသာ အစားအစာတို႔ကို မွီ၀ဲသံုးေဆာင္ရမည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
စတုတၳအခ်က္အေနျဖင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္က သီလ၀ါ စ=ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
ဆိုလိုရင္းအနက္အဓိပၸါယ္မွာ=သူ႔အသက္ မသတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာ မခိုးျခင္း။ သူတပါး သားသမီးမ်ားကို မလြန္က်ဴးမဖ်က္ဆီးျခင္း။ လိမ္ညာ၍ မေျပာျခင္း။ အရက္ေသစာ မေသာက္စားျခင္း။ စေသာ အက်င့္သီလႏွင့္ ျပည့္စံုရမည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ပဥၥမအခ်က္အေနျဖင့္ ဗုဒၶဘုရားရွင္က ကလ်ာဏ မိေတၱာ စ=ဟူ၍ ေဟာၾကားေတာ္မူသည္။
ဆိုလိုရင္း အနက္အဓိပၸါယ္မွာ=စိတ္ႏွလံုးကို ခ်မ္းေျမ့ေစတတ္ေသာ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္း သားေကာင္း သမီးေကာင္း လင္ေယာကိ်ားေကာင္း ဇနီးေကာင္းမ်ာၚႏွင့္ ျပည့္စံုရမည္။ အတူတကြ ေနထိုင္ရမည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ ဗုဒၶဘုရားရွင္က အသက္ရွည္ေၾကာင္း ကုသိုလ္ ၆-မ်ိဳးကိုလည္း ျပဳၾကရန္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။
မဟာ၀ဂ္ပါဠိေတာ္၌ အထင္အရွား ပါရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ-
(၁) ပရိသာ၀နဒါန=ေရစစ္အလွဴ
(၂) အာ၀ါသဒါန=ဇရပ္၊ တန္ေဆာင္း၊ ဂူေက်ာင္းမ႑ပ္ အလွဴ
(၃) ဂိလာန၀တၳဳဒါန=သူနားတို႔အား ေဆးေပးအပ္ လွဴဒါန္းျခင္းအလွဴ
(၄) ဇိဏၰကာ၀ါသ ပဋိသခၤရဏဒါန=ပ်က္စီးယိုယြင္းေနေသာ ေစတီ၊ တန္ေေဆာင္း၊ ေက်ာင္း၊ ဇရပ္၊ တံတားတို႔ကို ျပင္ဆင္ေဆာက္လုပ္မႈ အလွဳ
(၅) ဇီ၀ိတဒါန=သတၱ၀ါတို႔ကို အသက္ကယ္ျခင္း၊ ေဘးမဲ့ေပးလႊတ္ျခင္းအလွဴ
(၆) ပဥၥသီလ သမာဒါန=ငါးပါးသီလကို ခါး၀တ္ပုဆိုး၊ ထဘီကဲ့သို႔ ျမဲစြာေစာင့္ထိန္းမႈ ကုသိုလ္တို႔ ျဖစ္ေပသည္။
ဤကား ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာၾကားညႊန္ျပေတာ္မူေသာ အသက္ရွည္ရာရွည္ေၾကာင္း နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ အလြန္အဖိုးထိုက္တန္လွသျဖင့္ အသက္ရွည္လိုသူတိုင္း က်င့္ၾကံပြားမ်ား အားထုတ္ေနထိုင္ႏိုင္ၾကေစရန္ တင္ျပအပ္ပါသည္။
( တနည္း ) အသက္ရွည္နည္း ၁၀-ခ်က္
အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ လူမႈေရး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေဆးပညာရွင္မ်ား ပူးေပါင္း၍ အသက္ ၁၂၁-ႏွစ္၊ ၁၂၂-ႏွစ္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအား သုေတသနျပဳခဲ့ရာ က်န္းမာသက္ရွည္နည္း ၁၀-ခ်က္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။
(၁) အိပ္ရာမွ ေစာေစာထျပီး လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း။
(၂) နံနက္စာ မွန္မွန္ စားသံုးျခင္း။
(၃) နံနက္ေစာေစာ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ျခင္း။
(၄) ေန႔လယ္ေန႔ခင္း ၁၅-မိနစ္၊ သို႔မဟုတ္ နာရီ၀က္ နားျပီးေနာက္ အျငိမ္မေနဘဲ အလုပ္ရွာလုပ္ျခင္း။
ဥပမာ-ေရခပ္ျခင္း၊ စာေရးစာဖတ္ျခင္း။
(၅) ညေနစာ ညစာ ေလွ်ာ့စားျခင္း။
(၆) ေရကူးျခင္း၊ စက္ဘီးစိီးျခင္း၊ ေတာလမ္းခရီး ေလွ်ာက္သြားျခင္း၊ ေတာေတာင္ေရေျမ သဘာ၀ရႈခင္း ခံစားျခင္း။
(၇) သူတပါးကိစၥ၊ ရပ္ေရးရြာေရးကိစၥရပ္မ်ားကို စိတ္အားထက္သန္စြာ အက်ိဳးေဆာင္ရြက္ျခင္း။
(၈) တေယာက္နည္းမေနဘဲ ၀ိုင္းဖြဲ႔ရယ္ေမာ စကားေျပာျခင္း၊ သီခ်င္းဆိုျခင္း၊ ပူပင္ေသာကကို ဖယ္ထုတ္ျပီး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနျခင္း။
(၉) ကိုယ္ကာယ ေလ့က်င့္မႈ၊ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို မျပင္းမထန္ ေန႔စဥ္မွန္မွန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း။
(၁၀) သူတပါးအေပၚ ဘယ္ေတာ့မွ မေကာင္းမၾကံဘဲ ရန္သူမိတ္ေဆြအားလံုးအတြက္ ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သျခင္း။
( Health Digest ဂ်ာနယ္ (၁၇-၃-၂၀၀၄) ေကတီေအာင္သိန္း (ရန္ကုန္တကၠသိုလ္) ၏ က်န္းမာအသက္ရွည္နည္း လွ်ိဳ႔၀ွက္ခ်က္ (၁၀) ခ်က္မွ )
